گچ چیست؟ کاربرد انواع گچ ساختمانی کدام است؟

گچ چیست؟

گچ یا سولفات کلسیم ماده ای طبیعی و قابل استخراج از معادن است که پس از فرآوری در کوره مخصوص تبدیل به انواع گچ ساختمانی یا Gypsum Plaster میشود و به عنوان پوشش انواع بلوک ساختمانی در پروژه های ساختمانی کاربرد دارد. متناسب با محل مصرف گچ ساختمانی در پروژه باید نسبت به انتخاب نوع گچ اقدام کرد. در کارخانه پس از تولید گچ در کوره مخصوص متناسب با محل مصرف عملیات الک کردن صورت میگیرد. در اصطلاح به عملیات الک کردن در کارخانه گچ سرند کردن گفته میشود. هرچه تعداد دفعات سرند کردن گچ بیشتر باشد محصول به دست آمده ریز دانه تر خواهد بود و از این رو کیفیت پرداخت و ابزار زنی آن بالاتر خواهد رفت. هرچه تعداد دفعات سرند کردن گچ کمتر باشد محصول به دست آمده دارای درشت دانه کلوخه خواهد بود که از این نوع گچ معمولاً به عنوان زیرکار استفاده میشود. به کلوخه های موجود در گچ زیرکار در اصطلاح زبره گفته میشود. زبره در گچ به دلیل اصطکاک بیشتر با انواع بلوک ساختمانی برای زیرکار مناسب است. همچنین لازم به ذکر است که هرچه تعداد دفعات سرند شده انواع گچ ساختمانی بیشتر باشد قیمت گچ نیز به همان نسبت بیشتر است. به عنوان مثال کارخانه گچ ساوه اقدام به تولید سه نوع گچ ساختمانی زیرکار، سفید کاری و گچ سوپر یا گچ میکرونیزه اقدام میکند. همچنین در موارد نیاز به گچ ساختمانی خاص مانند گچ ضد حریق و یا گچ پلیمری برخی از کارخانه ها اقدام به تولید گچ با مواد اولیه و کاربرد خاص میکنند. عمده مصرف گچ در پروژه های ساختمانی به عنوان پوشش روی دیوار استفاده میشود و ضمن اینکه این پوشش زیبایی سطح دیوار را دوچندان میکند از انتقال صوت و حرارت مابین دیوار نیز جلوگیری میکند. همچنین پوشش گچی دیوار سطحی صاف و پرداخت شده را به وجود می آورد که از این نظر سطح صاف به دست آمده برای انواع دیگر کارهای دکوراسیونی مناسب میباشد. در صورتی که به صورت مستقیم از انواع گچ ساختمانی مخصوص برای پوشش ستون بتنی استفاده شود باید از گچ گیپتون استفاده شود. این مسئله در مورد بلوک AAC صادق نیست حتی با وجود اینکه در تولید بلوک AAC از سیمان استفاده شده است. با توجه به اینکه بلوک AAC اتوکلاو شده است از این رو میتوان مستقیماً بر روی آن لایه سفید کاری را با انواع گچ ساختمانی اجرا کرد. برای ساخت ملات گچ از مخلوط گچ و آب و به میزان مناسب استفاده میشود. با توجه به نوع گچ کاری و همچنین سطحی که گچ روی آن قرار میگیرد میزان آب تعیین میشود. همچنین در شرایطی که استادکار گچ کار برای راحتی کار از آب بیشتری در ملات استفاده کند گچ امکان ترک خوردگی پس از خشک شدن دارد که از این رو پس از مدتی ظاهر نامناسبی به سطح دیوار میدهد. با توجه به محل مصرف گچ ساختمانی از انواع مختلف آن میتوان استفاده کرد. گچ ساختمانی مورد مصرف در ساختمان به سه دسته اصلی 1- گچ زیرکار 2- گچ سفید کاری 3- سوپر گچ پرداخت یا ابزار تقسیم میشود.

گچ چگونه تولید میشود؟

در اکثر کشورهای دنیا به صورت معادن زیر زمینی و به روش چاله زنی و انفجار معدن استخراج میشود که این مسئله منجر به افزایش قیمت تمام شده گچ میشود. این در حالی است که در ایران معادن گچ به صورت سطحی و به روش پیوسته و با ماشین آلات سطحی قابل استخراج است. در ایران عمده معادن گچ به شکل کوه و یا تپه است که این مسئله منجر به کاهش قیمت تمام شده گچ در ایران میشود. در حال حاضر کشور ایران پس از آمریکا دومین تولید کننده گچ در دنیا است و در حدود 10 درصد از منابع کوه گچ در دنیا را در اختیار دارد. سنگ گچ از ترکیبات کلسیم است که در طبیعت به وفور یافت میشود. سنگ گچ موجود در طبیعت با فرمول شیمیایی caso4 یا سولفات کلسیم به دلیل میل ترکیبی شدیدی که دارد عمدتاً به صورت خالص یافت نمیشود. سنگ گچ از انواع سنگ رسوبی است که در طبیعت به صورت ترکیبی با کربن و یا اکسیدهای فلزات یافت میشود. همچنین سولفات کلسیم آبدار در دو نوع سنگ گچ مرمری یا اصطلاحاً سنگ گچ بلوری که برای مصارف تزئینی استفاده میشود و همچنین سنگ گچ غیر بلوری و یا سنگ گچ معمولی یافت میشود که در تولید گچ کاربرد دارد. چنانچه سولفات کلسیم با آب ترکیب شده باشد به آن سولفات کلسیم آبدار یا ژیپس ( Gypsum ) و چنانچه با آب ترکیب نشده باشد به آن ایندریت ( Anhydrite ) گفته میشود. پس از استخراج سنگ گچ از معادن ابتدا با استفاده از آسیاب سنگ گچ خرد و پودر میشود و سپس در کوره مخصوص گچ پزی به آن حرارت داده میشود. یکی از نکات مهمی که باید در کوره گچ پزی به آن دقت داشت این است که حرارت کوره گچ پزی در حدود 170 درجه سانتی گراد است و در این دما ملکول آب تبخیر میشود و گچ ساختمانی حاصل میشود. عملیات گچ پزی در کوره های افقی دوار صورت میگیرد که اصطلاحاً به این عملیات کلیسته گفته میشود. پس از آسیاب مجدد و عبور از الک با نمره مش مورد نظر گچ ساختمانی در کیسه ریخته میشود و محصول آماده عرضه به بازار میشود.

کارخانه های تولید کننده گچ در ایران

در حال حاضر و با توجه استقرار معادن بزرگ سنگ گچ در ایران تقریباً در تمام ایران سنگ گچ به وفور یافت میشود. اما عمده کارخانه های گچ در ایران در استان سمنان و استان مرکزی و شهر ساوه موجود است. در حال حاضر استان سمنان میزبان بزرگترین کارخانه های گچ در ایران است. در این بین شهر مومن آباد به عنوان پایتخت تولید گچ در ایران شناخته میشود. از کارخانه های معتبر تولید گچ سمنان در ایران میتوان به کارخانه گچ متین اشاره کرد. در حال حاضر کارخانه گچ متین با ظرفیت تولید 400 هزار تن انواع گچ ساختمانی در سال یکی از بزرگترین تولید کنندگان گچ در ایران است. همچنین از دیگر کارخانه های گچ در ایران میتوان به صنایع گچ خوزستان، تولیدکنندگان گچ در شهرهای اصفهان، تبریز، شیراز، دامغان، کازرون و مشهد اشاره کرد. شهر ساوه در استان مرکزی با دو کارخانه بزرگ بلور گچ ساوه و همچنین سپید گچ ساوه نیز اشاره کرد. از برندهای معتبر انواع گچ ساختمانی در ایران نیز میتوان به گچ حریر سمنان اشاره کرد. با توجه به سابقه تولید گچ ساوه و استقبال اساتید گچ کار از این برند در حال حاضر این کارخانه یکی از عمده فروشندگان گچ در ایران به حساب می آید. از دیگر برندهای معتبر گچ در ایران نیز میتوان به گچ درسا، گچ جبل، گچ کوه سفید و گچ سمنان جم اشاره کرد.

انواع گچ ساختمانی زیرکار چیست؟

پس از دیوار چینی و با توجه به نوع بلوک ساختمانی اعم از بلوک سیمانی یا بلوک سفالی لایه گچ و خاک و یا لایه گچ زیرکار بر روی دیوار اجرا میشود. جهت اجرای لایه زیرکار باید به این مطلب دقت داشت که از چه نوع بلوکی استفاده شده است. در شرایطی که از بلوک سیمانی جهت دیوارچینی استفاده شده باشد میتوان از هر دو انواع گچ ساختمانی زیرکار زبره دار و گچ خاک آماده جهت لایه زیرکار استفاده کرد. گچ زیرکار به دلیل وجود زیره الک نشده اتصال بسیار خوبی با بلوک سیمانی دارد. در صورتی که گچ زیرکار چندین بار در محل پروژه توسط استاد گچ کار الک شود اتصال آن با بلوک سیمانی به درستی صورت نمیگیرد و ممکن است گچ پس از مدتی ترک بخورد. برخی از استادکاران گچ کار به دلیل سهولت کار با گچ زیرکار اقدام به الک کردن آن پیش از گچ کاری میکنند. در صورتی که گچ زیرکار الک شود کار و پرداخت با آن به مراتب آسان تر میشود اما اجرای لایه زیرکار با گچ الک شده مخصوصاً برای لایه زیرکار مناسب نیست. این مسئله باید در مورد سایر انواع بلوک دیگر نیز رعایت شود. به عنوان مثال چنانچه برای دیوارچینی ساختمان از بلوک سفالی استفاده شود بهتر است از لایه گچ و خاک در این مورد استفاده شود. با توجه به اینکه ضریب انبساط حرارتی بلوک با انواع گچ ساختمانی یکسان نیست از مخلوط گچ ساختمانی و خاک رس معدنی برای یکسان سازی ضریب حرارتی استفاده میشود. قیمت گچ و خاک آماده در مقایسه با قیمت گچ زیرکار اندکی بالاتر است اما در شرایطی که از بلوک سفالی استفاده شده است توصیه میشود برای گچ کاری لایه زیرکار از گچ و خاک آماده معدنی استفاده شود. در صورتی که ضریب حرارتی بلوک ساختمانی و انواع گچ ساختمانی یکسان نباشد در شرایط تغییرات آب و هوایی و گرما و سرما منجر به انبساط و انقباض میگردد که این مسئله منجر به بروز ترک در سطح گچ کاری شده میشود. گچ و خاک نیز در دو نوع به فروش میرسد یکی به صورت گچ و خاک آماده که در کیسه 30 کیلوگرمی و به صورت آماده به فروش میرسد که میتوان گچ و خاک آماده کیمیا را میتوان بهترین برند و با کیفیت ترین انواع گچ و خاک آماده در بازار ایران است. همچنین گچ ‌و خاک آماده به صورت فله و به صورت کامیونی به فروش میرسد. البته حین خرید گچ و خاک آماده فله باید به این مسئله توجه کرد که گچ و خاک فاقد ماسه باشد تا در پیش از اجرا توسط استادکار نیازی به الک کردن مجدد نباشد. یکی دیگر از مواردی که پیش از خرید گچ و خاک آماده باید به آن توجه شود این است که خاک رس موجود در مخلوط گچ و خاک باید الزاماً معدنی باشد و در صورتی که خاک رس از معدن گچ به دست نیامده باشد پس از گچ کاری احتمال ترک خوردن در لایه گچ و خاک افزایش پیدا میکند.

انواع گچ ساختمانی سفید کاری و سوپر گچ میکرونیزه چیست؟

پس از اجرای لایه گچ زیرکار و یا اجرای لایه گچ و خاک و به منظور پرداخت لایه نهایی از گچ سفید کاری و یا سوپر گچ استفاده میشود. لایه گچ سفید کاری به منظور پرداخت نهایی پیش از نقاشی ساختمان توسط استاد گچ کار صورت میگیرد. تفاوت انواع گچ ساختمانی مخصوص سفید کاری با گچ سوپر میکرونیزه در تعداد دفعات سرند شدن آن است. گچ سوپر میکرونیزه همانطور که از نامش مشخص است بسیار ریز دانه است و برای ابزار زنی بسیار مناسب است. گچ سفید کاری در مقایسه با سوپر گچ اندکی درشت دانه است. کار با گچ سوپر میکرونیزه به دلیل ریز دانه بودن برای استادکار گچ کار بسیار راحتتر است و به دلیل قیمت بالاتر معمولاً برای ابزار زنی و همچنین گچ بری کاربرد دارد. قیمت گچ سفید کاری در مقایسه با گچ زیرکار بالاتر است اما در مقایسه با گچ سوپر میکرونیزه کمتر است. برخی از کارخانه ها گچ سفید کاری دو بار سرند شده را به عنوان گچ سوپر نامگذاری میکنند که اگرچه این انواع گچ ساختمانی برای ابزار زنی و گچ بری مناسب است اما مانند گچ سوپر میکرونیزه کیفیت بالایی ندارد. در صورتی که از بلوک سفالی و یا بلوک سیمانی در دیوارچینی استفاده شده باشد بهتر است که ابتدا لایه گچ و خاک استفاده شود و سپس لایه سفید کاری انجام شود. همچنین برای ابزار زنی و گچ بری مانند ساخت انواع کشویی و نور مخفی از گچ سوپر میکرونیزه استفاده شود. گچ سوپر متین یکی از بهترین انواع گچ ساختمانی تولیدی در ایران است به دلیل ریز دانه بودن برای پرداخت نهایی و گچ کاری بسیار مناسب است. از دیگر کارخانه های معتبر تولید انواع گچ ساختمانی سفید کاری در ایران میتوان به کارخانه بلور گچ ساوه، گچ کوه سفید سمنان و گچ درسا ممتاز اشاره کرد. پس از تولید گچ در کارخانه محصول به دست آمده الک و سرند میشود و گچ مخصوص سفید کاری حاصل میشود. در صورتی که گچ سفید کاری مجدد الک شود محصول به دست آمده گچ سوپر یا گچ میکرونیزه خواهد بود. فروشگاه ساختمانی صاد فروش و پخش و ارسال انواع گچ ساختمانی مخصوص سفید کاری و سوپر میکرونیزه از کارخانه های معتبر را به سراسر ایران را به مشتریان محترم انجام میدهد.

تفاوت انواع گچ ساختمانی زیرکار با گچ سفید کاری و گچ سوپر چیست؟

پس از اجرای دیوار ساختمان مرحله گچ کاری رویه دیوار است و با توجه به نوع بلوک ساختمانی به کار رفته در دیوارچینی بهتر است که ابتدا لایه گچ و خاک کار شود. در صورتی که از گچ و خاک آماده استفاده شود از مخلوط به دست آمده میتوان مستقیماً استفاده کرد و در شرایطی که از گچ و خاک آماده استفاده نشود به نسبت یک به دو و یا با نسبت برابر انواع گچ ساختمانی و خاک رس و با تشخیص استادکار گچ کار میتوان این لایه را اجرا کرد. تفاوت اصلی گچ زیرکار و گچ سمنان به منظور سفید کاری در سرند شدن آن است. پس از اینکه گچ ساختمانی در کوره فرآوری شد با استفاده از آسیاب مخصوص به حالت پودری تبدیل میشود. چنانچه پس از مرحله آسیاب کردن گچ ساختمانی سرند شود از آن به عنوان گچ سفید کاری و در شرایطی که سرند نشود به عنوان گچ زیرکار استفاده میشود. با توجه که در لایه گچ زیرکار نیازی نیست که سطح نهایی کاملاً صاف باشد میتوان از گچ سرند نشده و فقط در حالت پودری استفاده کرد. اما در شرایطی که لایه سفید کاری را اجرا میکنیم باید حتماً از گچ سفید کاری استفاده شود که سطح نهایی گچ کاری کاملاً صاف و مسطح باشد. یکی از بهترین انواع گچ ساختمانی در ایران محصولات کارخانه گچ سمنان است که با توجه به کیفیت بالای آن و همچنین تنوع محصول یکی از پر مصرف ترین انواع گچ ساختمانی جهت زیرکار و سفید کاری و پرداخت و ابزار زنی است. همچنین ذکر این نکته نیز لازم است که قیمت گچ ساوه طلایی زیرکار نسبت به قیمت گچ سفید کاری پایین تر است و بهتر و به صرفه تر است که استادکار با توجه به نوع مصرف گچ تعداد مورد نیاز را پیش از خرید به کارفرما اعلام کند. همچنین در صورتی که گچ دو بار سرند شود به آن گچ پرداخت یا ابزار گفته میشود. با توجه به ظرافت کار ابزار زنی و با توجه به اینکه استادکار برای گچ بری نیاز به زمان گیرشی بیشتری دارد لازم است که از گچ دو بار سرند شده جهت پرداخت و ابزار استفاده شود. با توجه به نوع گچ و همچنین نوع ابزار زنی میتوان از انواع مختلف گچ میکرونیزه و یا دو بار سرند شده استفاده کرد. گچ درسا یکی از بهترین انواع گچ ساختمانی جهت پرداخت و ابزار زنی محسوب میشود. با توجه به کیفیت بالا و قیمت مناسب گچ درسا و همچنین خلوص بالای آن استفاده از این نوع گچ در ابزار زنی توسط استاد گچ بری بسیار رایج است. قیمت گچ درسا به نسبت انواع دیگر گچ بسیار اقتصادی و رقابتی است همچنین واژه سوپر گچ درسا در شرایطی استفاده میشود که گچ دو بار سرند شده و بسیار ریز دانه باشد که در این شرایط برای کار پرداخت و ابزار زنی بسیار مناسب است.

گچ گیپتون چیست؟

گچ گیپتون یا Gyptone نیز یکی از انواع دیگر گچ ساختمانی است که در شرایطی که نیاز به اجرای مستقیم لایه گچ کاری بر روی سطح بتنی باشد از انواع گچ ساختمانی گیپتون استفاده میشود. با توجه به اینکه گچ معمولی بر روی سطوح بتنی گیرش ندارد در شرایطی قرار است لایه گچ مستقیم بر روی دیوار بتنی و یا ستون بتنی اجرا شود باید از گچ گیپتون استفاده کرد. گیپتون نام یک شرکت در کشور دانمارک است که اولین بار این نوع گچ را تولید و به بازار ارائه کرد. در حال حاضر دیگر کارخانه ها نیز به تولید این نوع گچ اقدام کرده اند که کشور ایران نیز اقدام به تولید گچ گیپتون ساختمانی و یا بتوگیپس میکند اما در بازار ایران نیز با همان نام گیپتون به فروش میرسد. قیمت گچ گیپتون در مقایسه با سایر انواع گچ ساختمانی بالاتر است و در شرایطی که بودجه کارفرما برای استفاده از آن مناسب نیست میتوان از روش سنتی گچ کاری با استفاده از رابیتس استفاده کرد. معمولاً در این شرایط از رابیتس 13 ستون استفاده میشود. قیمت رابیتس با توجه به وزن اسمی آن تعیین میشود. هرچه وزن برگه رابیتس بیشتر باشد از این رو مقدار ورق گالوانیزه در آن بیشتر و به طبع آن قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود. پیش از گچ کاری لازم است که رابیتس 13 ستون با استفاده از میخ به دیوار بتنی و یا ستون بتنی متصل شود و پس از آن اقدام به گچ کاری سطح دیوار کرد. البته لازم به ذکر است که رابیتس یا راویز مورد استفاده باید با روکش قلع باشد تا از زنگ زدگی رابیتس و انتقال رنگ ناشی از زنگ زدگی به سطح گچ کاری شده جلوگیری شود. پس از گچ کاری سطح میتوان اقدام به پوشش نهایی رنگ و یا کاغذ دیواری  مطابق با سلیقه کارفرما کرد. از دیگر انواع گچ ساختمانی با کاربرد خاص نیز میتوان به گچ ضد حریق، گچ پاششی و گچ اسکیم لایت اشاره کرد. با توجه به محل مصرف گچ در ساختمان باید نسبت به انتخاب نوع گچ اقدام کرد. فروشگاه ساختمانی صاد فروش انواع گچ ساختمانی با کاربرد خاص را به مشتریان محترم انجام میدهد.

گچ پلیمری چیست؟

گچ پلیمری یکی از انواع گچ ساختمانی است که با افزودن ترکیبی از پلیمرهای شیمیایی و ماده معدنی پرلیت و آهک هیدراته تولید میشود. گچ پلیمری به دلیل وزن سبک و همچنین زمان گیرش بیشتر و خاصیت عایق بودن از انواع گچ مدرن در صنعت ساختمان است. به دلیل سبکی گچ پلیمری در مقایسه با انواع دیگر گچ ساختمانی میتوان از این نوع گچ در ماشین آلات پاششی استفاده کرد. گچ سبک پاششی یا گچ پلیمری با استفاده از ماشین پاششی گچ سرعت بالایی در اجرا دارد و روزانه میتوان تا حدود 400 متر مربع از دیوار را به این روش اجرا کرد. از مهمترین ویژگی های گچ پلیمری میتوان به چسبندگی بالا، دیر گیر بودن گچ پلیمری در مقایسه با انواع گچ ساختمانی معمولی، سبکی آن و همچنین خواص عایق بودن آن در مقابل حرارت و صوت اشاره کرد. با توجه گسترش ماشین آلات روز دنیا و همچنین توسعه تکنولوژی استفاده از گچ پلیمری کاربرد آن در صنعت ساختمان روز به روز بیشتر میشود.

گچ ضد آتش و گچ ضد آب چیست؟

گچ ضد آتش نوعی از گچ پلیمری است که به دلیل افزودنی های موجود در آن در مقابل حرارت و آتش مقاومت بالایی دارد. در برخی از قسمت های ساختمان مانند دور ستون های فولادی و همچنین چاله آسانسور و سقف پارکینگ به دلیل ضوابط آتش نشانی مجبور به استفاده از انواع گچ ضد آتش و یا مقاوم در برابر آتش هستیم. به دلیل پلیمری بودن گچ ضد حریق، قیمت آن در مقایسه با سایر انواع گچ ساختمانی معمولی بیشتر است. همچنین به دلیل قیمت، کاربرد آن در کشور ایران در مقایسه با سایر کشورهای پیشرفته کمتر است. به منظور کاهش قیمت تمام شده گچ کاری با گچ ضد آتش و ضد حریق آن را به صورت ترکیبی با گچ گیپتون یا گچ بتوگیپس استفاده کرد. نوعی از گچ پلیمری که معمولاً در مکان های با رطوبت بالا نظیر استخر و همچنین نمای ساختمان استفاده میشود گچ ضد آب نام دارد. گچ ضد آب به دلیل وجود مواد پلیمری در مقابل آب و رطوبت بسیار مقاوم است و از این رو میتوان از آن در سقف استخر و نما استفاده کرد. البته باید توجه داشت که قیمت گچ ضد آب در مقایسه با گچ ساختمانی عادی بسیار بیشتر است و فقط در شرایطی که کاربرد آن در پروژه توجیه اقتصادی داشته باشد مقرون به صرفه است. معمولاً گچ ضد آب به صورت ترکیبی با گچ گیپتون استفاده میشود. برای این منظور و برای صرفه جویی ابتدا گچ گیپتون بر روی سطح دیوار یا سقف کشیده میشود و سپس با لایه نازکی از گچ ضد آب بر روی آن میتوان سطح مورد نظر را در مقابل آب و رطوبت مقاوم کرد. در حال حاضر چندین کارخانه معتبر در ایران اقدام به تولید انواع گچ ساختمانی ضد آب و ضد آتش میکنند و بسیاری از پروژه های ساختمانی از آن استفاده میکنند.